Elke maand zetten we een van onze workshopleiders in de spotlight. Deze keer is dat Bram Kuiper. Bram is een van onze meest waardevolle workshopleiders omdat hij een heel eigen manier van lesgeven heeft en kunst niet ziet als iets dat alleen om techniek draait. Hij laat leerlingen ervaren dat kunst vooral gaat over samenwerken, ontdekken en jezelf uitdrukken.
Vandaag ontmoet ik hem in het voormalige Herman Broodmuseum aan de Blijmarkt in Zwolle. Tussen de tubes verf en kleurrijke doeken wacht Bram me op. Het atelier van kunstenaar en workshopleider Jeroen van Doornik is voor een paar dagen de werkplek van studenten Officemanagement Support en Allround Assistent van het Deltion College. Een inspirerende plek, waar ze even helemaal uit de schoolomgeving worden gehaald en ondergedompeld worden in de sfeer van een echt atelier.
Welke workshop heb je net gegeven?
“Vandaag heb ik een reeks van vier workshops gegeven aan mbo-studenten Officemanagement Support en Allround Assistent. We werken met de kernkwaliteiten van hun opleiding: samenwerken, klantgerichtheid, netjes en precies, en klaarstaan voor anderen.
De leerlingen werken in een carrouselvorm: vier panelen waarop ze steeds doorwisselen. Ze bouwen dus telkens verder op wat de vorige groep heeft gemaakt. Dat vraagt niet alleen creativiteit, maar ook samenwerking en communicatie. Want als je met z’n allen aan één doek werkt, moet je toch iets met elkaar.”
Terwijl we langs de grote panelen lopen, zie je direct hoe verschillend de groepen hebben gewerkt. Kleuren en vormen vloeien in elkaar over, maar toch herken je overal dezelfde kernwaarden terug. Precies afgemeten vlakken, en veel kroontjes want de klant is koning. Toch? De mbo-studenten zijn erover in gesprek.
Jouw schilderworkshop is dus meer dan alleen schilderen?
“Ja, absoluut. Voor mij draait het niet om de techniek van schilderen, tenzij leerlingen daar zelf nieuwsgierig naar zijn, dan help ik ze natuurlijk graag. Het gaat erom dat ze elkaar beter leren kennen, en zichzelf ook.
Neem bijvoorbeeld de waarde klantgerichtheid. Op het vragenblad dat ze meekregen, stond al snel de bekende uitspraak ‘de klant is koning’. Maar is dat eigenlijk wel zo? En moet je een klant altijd gelijk geven? Vanuit die discussie ontstond er beeldend een kroon, en zo kwamen er diepere gesprekken op gang. Kunst helpt om die thema’s op een andere manier te verkennen.”
Naast dit soort opdrachten werkt Bram graag met andere werkvormen. Zijn workshops zijn altijd gericht op beleving en proces, niet op een zogenaamd perfect eindresultaat. Ik vraag Bram over een workshop die ik zelf heb gevolgd bij de Zwolse creatieve broedplaats KWKVVR. Met een koptelefoon op en een penseel in mijn hand begin ik rustig aan mijn schilderij. Het is wat de rustige jazz met me doet. Niet wetende dat ik een halfuur later allerlei verschillende materialen zou gebruiken en elke kleur terug zou komen. Dat is dan weer het effect van techno op mij. Ondertussen begeleidt Bram de workshop via een microfoon waardoor je compleet in je eigen zone blijft.
Bram: “Ja! Dat is The Art of Silent Disco. Daarbij schilderen deelnemers met een koptelefoon op. Ik zet verschillende muziekstijlen op: we beginnen bijvoorbeeld met smooth jazz en eindigen met stevige techno. De deelnemers krijgen de vrijheid om hun gevoel te vertalen naar verf op het doek. Het gaat hier niet om een perfect eindresultaat, maar om het proces. Wat doet muziek met je? Hoe zet je dat om in beeld? Zo haal je de druk weg om te presteren. Uiteindelijk krijgt een kunstwerk veel meer waarde als er gevoel in zit.”
Wat is een moment dat jou altijd bijblijft tijdens workshops?
“Het mooiste vind ik wanneer leerlingen echt geraakt worden door wat ze zelf hebben gemaakt. Dat ze ontdekken dat kunst niet alleen maar ‘iets moois maken’ is, maar ook een manier om jezelf te uiten en met anderen in gesprek te gaan. Een student die normaal misschien stil in de klas zit, kan ineens via een schilderij een heel gesprek starten. Dat zijn de momenten die je bijblijven.”
Waarom vind je het belangrijk dat leerlingen in aanraking komen met kunst en cultuur?
“Omdat kunst een taal is die iedereen spreekt, zonder dat je er woorden voor nodig hebt. Het biedt leerlingen een andere manier om zichzelf en de wereld te begrijpen. Of je nou schildert, muziek maakt of een performance neerzet: je ontdekt kanten van jezelf die je anders misschien nooit had gezien. En juist in een samenleving waar veel draait om prestaties en ‘het juiste antwoord’, is er ruimte nodig om te experimenteren, te voelen en fouten te mogen maken. Want daar ontstaat creativiteit.”
Na afloop praten we nog wat door terwijl de studenten opruimen. Bram vertelt over een van zijn eerste schilderijen, dat hij maakte voor zijn eerste vriendinnetje. “Ik kon nog helemaal niet schilderen dus vroeg hulp van een vriend die dat wel kon. Hij liet me zó vrij in wat ik moest doen, dat wilde ik helemaal niet. Ik vroeg hem om meer hulp, maar hij vertikte dat. Het schilderij zou z’n waarde verliezen. Het zou niet meer iets tussen mij en mijn eerste vriendinnetje zijn. Daar denk ik vaak aan terug als ik een workshop geef. Het gaat niet om een zo mooi mogelijk eindresultaat, het gaat om wat er gebeurt tijdens het maken. Dát geeft het waarde en gevoel.”
Bram inspireert studenten, leerlingen en ons met zijn enthousiasme en zijn artistieke blik. We genieten enorm van hem, thanks Bram!