“Waar jongeren YES op zeggen” Benno en Sil over het YEZ festival

Meer dan duizend leerlingen deden in de week van 19 t/m 21 mei mee aan het YEZ festival in de Spoorzone in Zwolle. YEZ is een kunst- en cultuureducatiefestival vol verwondering, beleving en ontdekking. Zonder te weten wat hen precies te wachten stond, stapten ze in een programma vol verrassingen, en gingen naar huis met nieuwe interesses, ervaringen én inspiratie. Artistiek producent Benno en organisator Sil nemen ons mee in het verhaal achter dit festival, dat jongeren helpt ontdekken waar ze ‘YES’ tegen zeggen.

YEZ is er voor jongeren, met als missie om ze op een laagdrempelige manier in aanraking te brengen met kunst, cultuur, sport en zelfexpressie. “We willen dat ze iets beleven dat ze bijblijft,” vertelt Sil. “Een ervaring die ze niet snel vergeten, en die hopelijk zelfs een zaadje plant voor de toekomst.”

Hoe is YEZ ontstaan?

Benno vertelt: “De kern van YEZ ontstond in coronatijd. Jongeren hadden nauwelijks ruimte om elkaar te ontmoeten of iets nieuws te ervaren. Ik wilde iets creëren dat hen op een positieve manier samenbracht, en ze liet ontdekken waar ze energie van kregen. Wat hun ‘YES’ is.”

In de eerste edities draaide YEZ nog vooral om workshops waarvoor jongeren zich vooraf vrijwillig konden inschrijven in hun vrije tijd. “Daar kwam weinig op af,” vertelt Benno. “Niet omdat ze het niet wilden, maar omdat die drempel te hoog bleek. Daarom komen er scholen nu met hun klassen naar het festival. Daarnaast zijn we gaan werken met experiences: je weet van tevoren niet precies wat je gaat doen, maar je weet wél dat je iets gaat beleven.”

Van workshop naar experience

Die omslag bleek essentieel voor het succes van het festival. “Het draait nu minder om techniek of prestatie, en meer om gevoel en beleving,” legt Sil uit. “Jongeren kiezen bijvoorbeeld een muzikale, theatrale of beeldende ervaring, zonder te weten wat dat precies inhoudt. Dat vraagt een open houding, en daardoor ontstaat verwondering.”

Benno vult aan: “Doordat we breder zijn gaan programmeren, kunnen jongeren zich op meerdere manieren uitdrukken. Niet elke leerling voelt zich thuis bij dans of theater, maar misschien wél bij muziek, game design of koken. Die variatie maakt het toegankelijk binnen de groepen die ons bezoeken.”

“Dit is waarom we het doen”

De reacties op deze editie waren hartverwarmend. “Ik sprak Ruben, onze fotograaf,” vertelt Sil. “Hij is net van school af en zei: ‘Als dit er in mijn schooltijd was geweest, had ik het zó vet gevonden.’” Ook het teamgevoel was voelbaar: “Een vriend zei tegen mij: ‘Wat een toffe club mensen heb je hier bij elkaar gezet. Het voelt echt als een team dat dit samen wíl doen.’ En dat was ook echt zo.”

Benno zag het terug in het gedrag van de jongeren: “Docenten vertelden me dat er tijdens YEZ nauwelijks weerstand was. Iedereen deed mee, het ging gemoedelijk. Dat is echt uniek.”

Een moment dat ze beiden bijblijft, is de ochtend waarop ze een school verwelkomden. “Alles liep op rolletjes. We keken elkaar aan en dachten: dit gaan we rocken,”.

Meer dan een festival: samenwerking in de stad

YEZ is niet alleen een festival, het is een netwerk. Een samenwerking tussen cultuur-, jongeren- en onderwi

jsorganisaties in Zwolle. “`De Stadkamer is een belangrijke partner in het programma, net als Blauwhaus, Impacter en SVOfoods,” vertelt Benno. “Studenten verzorgen de catering, jonge fotografen van Landstede lopen rond, scouting helpt met techniek en Buro Ruis zorgt voor koptelefoons. Iedereen draagt op zijn eigen manier bij.”

Sil: “Het voelt echt als een gezamenlijk project. Niet iets wat wij alleen organiseren, maar iets wat we sámen mogelijk maken.”

Bewuste keuzes in het programma

“We hebben bewust gekozen voor multidisciplinaire experiences,” legt Benno uit. “Je denkt dat je een spel speelt, maar je bent eigenlijk bezig met theatrale expressie. Of je maakt kunst op muziek, kiest materialen die bij je passen, ontdekt je eigen manier van zelfexpressie. Het gaat niet om het eindresultaat, maar om het proces.”

Sil: “We hebben een stevige basis, maar durven ook te experimenteren. Volgend jaar doen we weer nieuwe dingen. Alles moest samenkomen in één verhaal, en dat is gelukt doordat de workshopleiders het artistieke concept echt begrepen. Benno was daarin de regisseur.”

Wat blijft hangen?

“Voldoening en trots,” zegt Sil. “De uitvoering was precies zoals we het in ons hoofd hadden. En dat is niet vanzelfsprekend. Ik ben trots op de samenwerking, ook met partners als SVOfoods en Stadkamer.”

Benno voegt toe: “Dankbaarheid en verwondering. Wat begon als een idee op papier, is nu iets dat echt leeft. Alles viel op z’n plek. En dat kan alleen met zo’n team.”

Toekomstdromen

De dromen voor de toekomst zijn groots: een week lang YEZ, een dik eindfeest midden in de stad, meet-ups met jongeren om samen verder te bouwen aan het concept. “We willen verder professionaliseren,” zegt Sil. “Met meer ruimte voor opbouw, een professionele host, en misschien zelfs edities in andere steden.”

“YEZ kan echt een aanjager zijn van participatie,” besluit hij. “Een festival waar jongeren niet alleen iets meemaken, maar ook iets meenemen. Waar ze ontdekken waar ze YES tegen zeggen, en wat ze daarmee kunnen doen in hun leven.”